‘Gespietst de Kali Brantas af’

ORAL HISTORY (27 januari 2020) – Na de capitulatie van Japan waren (Indische) Nederlanders overgeleverd aan chaos en terreur. Indonesische strijdgroepen maakten zich in voormalig Nederlands-Indië tijdens de Bersiap schuldig aan oorlogsmisdrijven en misdaden tegen de menselijkheid. Bijna 75 jaar na het begin van deze bloedige periode doen steeds meer getuigen hun verhaal.

Een van die getuigen is Dirk Minderhoud. Minderhoud werd geboren in 1936 in Makassar op Zuid-Celebes en overleefde zowel de Japanse bezetting als de Bersiap. Tegenover Federatie Indische Nederlanders (FIN) verhaalt hij onder andere over een verschrikkelijke vondst op de rivier de Kali Brantas ten tijde van de Bersiap. Het betrof een “meisje van 17 jaar, spiernaakt, vastgebonden, ogen uitgestoken, halve keel doorgesneden, en een bamboe roentjing in haar onderlichaam gestoken en die kwam er boven uit. Op een vlot de Kali Brantas af” aldus Minderhoud. Het relaas van Minderhoud is schokkend, maar verbaast weinigen binnen Indisch Nederland. Indonesische ‘vrijheidsstrijders’, die vaak slechts over een klewang en/of bamboe roenting beschikten, maakten zich vaker schuldig aan dergelijke gruweldaden.

Bersiap, Maleis voor “Wees paraat” of “Geef acht!”, slaat op de uiterst gewelddadige periode, die volgde op de capitulatie van Japan. Gedurende de Bersiap zijn tienduizenden (Indische) Nederlanders op gruwelijke wijze gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs, vanwege hun Nederlandse c.q. Europese etniciteit. Het exacte aantal Nederlandse slachtoffers dat tijdens de Bersiap is gevallen is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.000 vermisten. Ook Chinezen, Molukkers en andere etnische minderheden waren de klos, al is het tot op de dag van vandaag onduidelijk hoeveel slachtoffers er onder deze bevolkingsgroepen zijn gevallen. Het was tegen deze achtergrond dat de regering in 1947 besloot om de Nederlandse Krijgsmacht grootschalig in te zetten in voormalig Nederlands-Indië.

Dit verhaal is mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van VWS vanuit de subsidieregeling ‘Collectieve erkenning van Indisch en Moluks Nederland’ en onderdeel van het oral history-project van FIN, met als titel ‘Nederland in de Indische archipel. Getuigen aan het woord’. Lopende het project zal een selectie van het opgenomen beeldmateriaal online beschikbaar worden gesteld. Alle individuele verhalen zullen uiteindelijk worden samengebundeld tot een documentaire. Indien u ook aan dit project wilt deelnemen kunt u zich hier aanmelden.

Tags: Tweede Wereldoorlog, Bersiap, Dirk Minderhoud.