DEN HAAG (20 september 2020) – Er is opnieuw rumoer rondom het Indisch Herinneringscentrum (IHC). Meest recente steen des aanstoots is de polariserende tentoonstelling ‘Depokkers. Een koloniaal verhaal ontrafeld’. Volgens critici wordt daarin de “Depokse gemeenschap onterecht gestigmatiseerd”.
“Het is belangrijk om kritisch te zijn als het gaat om suggesties die soms expliciet en soms tussen de regels door worden gepresenteerd” schrijft Jan-Karel Kwisthout. “De argeloze bezoeker ziet een mooie vormgeving en een interessant verhaal. De bezoeker die een band heeft met Depok, herkent zelfs enkele sporen uit het verleden van Depok. Maar het gepresenteerde verhaal over Depokkers bevat ook suggesties waarbij kanttekeningen kunnen worden geplaatst”. Een voorbeeld is de “geraffineerde wijze” waarop “de suggestie wordt gewekt dat Depokkers vanwege hun “vernederlandsing” het mikpunt werden van de gewelddadigheden in de Bersiap-tijd” aldus Kwisthout. “Veel nazaten in het huidige Depok herkennen zich niet in het beeld dat van hun gemeenschap en hun geschiedenis wordt neergezet. Zij vrezen zelfs voor de gevolgen van het stigma dat zij opgedrukt krijgen”.
Het is niet de eerste keer dat het IHC de plank misslaat. Eerder was er ook al ophef over de expositie ‘Vechten voor Vrijheid’, omdat daarin het Bersiap-geweld gepleegd door Indonesiërs werd aangeduid als verzet en werd vergeleken met het verzet tegen Nazi-Duitsland en Japan. Koning Willem-Alexander moest die omstreden expositie uiteindelijk openen, iets dat in de wandelgangen werd beschouwd als een schoffering. Ook de exorbitant hoge toegangsprijzen en Indonesische kledingvoorschriften, die het centrum voor het dagprogramma ‘Het onbekende verhaal van de ‘Hellships’’, bleek te hanteren leiden tot ergernis onder met name Indische Nederlanders. Er zijn soortgelijke geluiden over de invloed van het IHC in Museum Bronbeek. Het is een publiek geheim dat diverse gidsen, bezoekers en andere betrokkenen zich daar om vergelijkbare redenen niet langer willen vertonen.
De recente kritiek versterkt het beeld dat het IHC vooral op het Indonesische perspectief is gericht en maar weinig moeite doet om de Indische gemeenschap voor zich te winnen. Vanaf het moment dat het IHC zich in het Museum Sophiahof in Den Haag heeft gevestigd is een deel zeer kritisch. Bij hen kan het IHC niets goed doen, omdat zij nadrukkelijk onderdeel is van de ‘Collectieve erkenning van Indisch Nederland’. Deze regeling ligt om uiteenlopende redenen gevoelig, maar vooral het feit dat het als een finale afkoopsom wordt beschouwd, terwijl er nog openstaande rekeningen zijn aan de zijde van de Staat der Nederlanden, leidt tot chagrijn. Met de laatste tentoonstelling lijkt het IHC naast Indische Nederlanders nu ook de kleine groep Depokkers tegen zich in het harnas te jagen. “Vrije meningsuiting is een groot goed, maar dat zou niet mogen leiden tot stigmatisering of zelfs beschadiging van mensen” aldus Kwisthout.
Update 4 oktober 2020 – 17:32u:
In een reactie laat het IHC weten het “jammer” te vinden dat “slechts een klein aantal mensen zich direct tot het IHC wendt als het om kritiek gaat”. “Tegenover de kritiek [zouden] ook heel veel positieve reacties staan”. Volgens het IHC hebben “de uitgenodigde Depokkers” aangegeven “dat ze nu beter werden gehoord” dan in een eerdere tentoonstelling in het Westfries Museum. Dat de tentoonstelling in het IHC desalniettemin als polariserend wordt ervaren zou vooral te wijten zijn aan “mensen [die] niet in dialoog treden en vasthouden aan hun eigen meningen”. Tegelijkertijd zegt het IHC zich “terdege bewust” te zijn “van de positie van Depokkers in Depok”, maar wel vraagt zij zich hardop af of de zorgen over mogelijk negatieve repercussies eigenlijk geen “stigmatisering van de Indonesische bevolking” vormen. Het IHC spreekt desondanks tegen dat het Indonesische perspectief bij hen leidend zou zijn.
Opnieuw rumoer rondom tentoonstelling Indisch Herinneringscentrum over Depok. Volgens critici wordt “Depokse gemeenschap onterecht gestigmatiseerd”. @IndischHC lijkt daarmee nu ook kleine groep Depokkers tegen zich in het harnas te jagen https://t.co/C6gNsaIVtJ https://t.co/E9IcAJVBML pic.twitter.com/bt5HwHSmra
— Federatie Indische Nederlanders (@FederatieIndo) September 20, 2020