Rutte: “Politionele acties te verdedigen positie”

DEN HAAG (7 oktober 2020) – Mark Rutte vindt de politionele acties “een te verdedigen positie van de kabinetten Schermerhorn, Beel en Drees”. Dat zei de premier gisteren na zeer kritische Kamervragen van Martin Bosma (PVV) over de onverwachte excuses van de koning aan Indonesië eerder dit jaar.

Rutte, die zelf geschiedenis studeerde, bevestigt daarmee wat voor veel Indië-veteranen en Indische Nederlanders al jaren gesneden koek is, maar waaraan steeds vaker openlijk wordt getwijfeld. Ook het grote Indië-onderzoek, dat momenteel door KITLV, NIMH en NIOD naar de dekolonisatieperiode wordt verricht, liet aan radicale activisten blijken het met hen eens te zijn dat Nederland met de Politionele Acties een “oorlogsmisdaad” zou hebben gepleegd. Die bizarre, maar inmiddels populaire overtuiging gaat voorbij aan het feit dat de Nederlandse Krijgsmacht pas na de zeer bloedige Bersiap grootschalig werd ingezet.

Bersiap, Maleis voor “Wees paraat” of “Geef acht!”, slaat op de uiterst gewelddadige periode, die volgde op de capitulatie van Japan. Gedurende de Bersiap zijn tienduizenden (Indische) Nederlanders op gruwelijke wijze gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs, vanwege hun Nederlandse c.q. Europese etniciteit. Het exacte aantal Nederlandse slachtoffers is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.000 vermisten. Ook Chinezen, Molukkers en andere etnische minderheden werden slachtoffer, al is onduidelijk hoeveel.

Bosma en Rutte blijken dat niet vergeten. “Al die 120.000 mannen die naar Indië gingen waren helden. Ze vochten voor een nobele zaak, namelijk om een eind te maken aan de Bersiap. Een gruwelijke genocide waar duizenden Nederlanders het slachtoffer van werden. Mensen die vaak ter nauwer nood het jappenkamp hadden overleefd en die daarna werden gemarteld, verkracht en getjingtjangd, of te wel aan stukken gehakt, door dolgedraaide pemuda’s, rampokkers, ploppers dan wel jihadisten. Een etnische schoonmaak tegen Nederlanders. G’d mag weten hoeveel er liggen in die massagraven” zei Bosma.

Toch bood Koning Willem-Alexander eerder dit jaar excuses aan in Indonesië, officieel voor de geweldsontsporingen in voormalig Nederlands-Indië tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd tussen 1945 en 1949. De excuses lieten Nederland en zeker de Indische gemeenschap niet onberoerd. Vooral onder de eerste generatie werden zij ervaren als een dolksteek in de rug. Voor Bosma reden om destijds tevergeefs een debat aan te vragen. “De goede naam van onze Indië-veteranen wordt te grabbel gegooid” zei hij toen onder andere.

Volgens de koning waren de excuses die hij namens Nederland aan Indonesië aanbood echter geen nieuws. De excuses zouden slechts een herhaling vormen van wat twee ministers en een ambassadeur in het verleden al deden. Dat blijkt nu toch anders te liggen. “Ik heb niet gezegd dat die [de koning, red.] ze alleen gemaakt heeft voor Rawagade en Zuid-Celebes. Ik heb gezegd dat rondom en na de uitspraken van Bot relevante ontwikkelingen zijn geweest plus het feit dat het beeld zich inmiddels opbouwt dat er wel degelijk sprake is geweest van ook excessief geweld tijdens de politionele acties” aldus Rutte.

Critici zijn van mening dat de excuses een oneigenlijke politieke beïnvloeding vormen van het nu lopende Indië-onderzoek. “De koning neemt op een wel heel vreemde manier een voorschot op de resultaten die nog moeten komen” zei Hans Moll, voorzitter van Federatie Indische Nederlanders (FIN), eerder. Op de vraag hoe de excuses zich verhouden tot dit onderzoek wilde Rutte echter niet echt ingaan, anders dan dat “intussen ook zoveel duidelijk is wat er ook echt is fout gegaan tijdens die politionele acties, dat bij het staatsbezoek van onze koning aan Indonesië, dit passend is”.

Wie vooraf over de excuses waren geïnformeerd blijft ook na dit debat onduidelijk. “De vicepremiers, de coalitiepartijen ze wisten allemaal van niks. In de ministerraad was niets verteld” resumeert Bosma. In Den Haag vragen politici zich daarom hardop af of de koning niet op eigen initiatief excuses heeft aangeboden. “Klopt het dat het [de excuses, red.] nooit besproken is in de ministerraad? Waren de excuses van de koning soms helemaal spontaan en ter plekke geïmproviseerd?” aldus een zeer kritische Bosma. Echte antwoorden op deze vragen van Bosma kwamen er uiteindelijk niet.

Tags: Tweede Wereldoorlog, Bersiap, excuses.