“Erg blij met Nederlandse soldaten”

ORAL HISTORY (1 november 2020) – “Ik ben wel erg blij met die Nederlandse soldaten daar”. Dat zegt Karel Schell, doelend op de Politionele Acties in voormalig Nederlands-Indië, tegenover Federatie Indische Nederlanders (FIN). “Je voelde toch wel dat er het nodige aan de hand was”.

Het relaas van Schell, zelf geboren is in Bandoeng, staat op gespannen voet met het inmiddels dominante narratief dat het Nederlandse militairen ingrijpen was gericht op het “re-koloniseren” van de Indische archipel. Dat narratief gaat volledig voorbij aan de bloedige en chaotische Bersiap, zoals die ontstond na de capitulatie van Japan. Als 5-jarige zag Schell de door Indonesische bendes gerampokte huizen. Zijn moeder, die samen met de kleine Schell verschillende jappenkampen overleefde, wist hem voor meer traumatische beelden te behoeden.

Bersiap, Maleis voor “Wees paraat” of “Geef acht!”, is de strijdkreet van Indonesische (para)militaire organisaties en bendes, die vrijwel direct na de capitulatie van Japan dood en verderf zaaiden onder met name niet-Indonesiërs in voormalig Nederlands-Indië. Gedurende deze uiterst gewelddadige periode, die in ieder geval in de stedelijke gebieden liep vanaf september 1945 en begin 1946, zijn tienduizenden (Indische) Nederlanders gruwelijk gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs, vanwege hun Nederlandse c.q. Europese etniciteit.

Het exacte aantal Nederlandse slachtoffers dat tijdens de Bersiap is gevallen is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.000 vermisten. Ook Chinezen, Molukkers en andere etnische minderheden werden slachtoffer, al is onduidelijk hoeveel. Het was tegen deze achtergrond dat de regering in 1947 besloot om de Nederlandse Krijgsmacht grootschalig in te zetten in voormalig Nederlands-Indië. Het monde uiteindelijk uit in twee militaire operaties, die eufemistisch Politionele Acties werden genoemd.

Dit verhaal is mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van VWS vanuit de subsidieregeling ‘Collectieve erkenning van Indisch en Moluks Nederland’ en onderdeel van het oral history-project van FIN, met als titel ‘Nederland in de Indische archipel. Getuigen aan het woord’. Lopende het project zal een selectie van het opgenomen beeldmateriaal online beschikbaar worden gesteld. Alle individuele verhalen zullen uiteindelijk worden samengebundeld tot een documentaire. Indien u ook aan dit project wilt deelnemen kunt u zich hier aanmelden.

Tags: Tweede Wereldoorlog, Bersiap, Karel Schell.