DEN HAAG (17 februari 2022) – Premier Rutte biedt naar aanleiding van de resultaten van het eenzijdige Indië-onderzoek “diepe excuses” aan aan de bevolking van Indonesië. Onder Indische Nederlanders, een groep die zwaar heeft geleden onder Indonesische terreur, wordt met ongeloof gereageerd op de nieuwe excuses.
De spijtbetuiging komt nog geen 2 uur nadat de resultaten van het grote Indië-onderzoek zijn gepresenteerd. Volgens de onderzoekers zou Nederland structureel extreem geweld hebben gebruikt in Indonesië, terwijl Den Haag wegkeek. Indië-veteranen en Indische Nederlanders vinden het rapport en de conclusies onevenwichtig, vanwege de focus op Nederlands (extreem) geweld, terwijl het Indonesische extreme geweld, zoals het geweld tijdens de Bersiap, met een deelonderzoek is afgedaan. Toch meent Rutte dat excuses opnieuw op zijn plaats zijn. “Voor het stelselmatige en wijdverbreide extreme geweld van Nederlandse zijde in die jaren en het consequent wegkijken door vorige kabinetten maak ik vandaag diepe excuses aan de bevolking van Indonesië” aldus Rutte. De premier bood ook excuses aan aan mensen in Nederland “die met de gevolgen van de koloniale oorlog in Indonesië moeten leven”.
Volgens de premier ligt de verantwoordelijkheid voor deze “zwarte bladzijde” niet bij individuele militairen, maar bij de instanties die het institutionele geweld mogelijk maakten: de Nederlandse regering, het parlement, de krijgsmacht en de juridische macht. Rutte spreekt van collectief falen. “De heersende cultuur was er een van wegkijken, afschuiven en een misplaatst koloniaal superioriteitsgevoel. Dat is, zelfs na zoveel jaren, een pijnlijke constatering” aldus Rutte. Daarmee gaat de minister-president verder dan de excuses van Koning Willem-Alexander. Twee jaar geleden bood de koning al excuses aan vanwege “geweldsontsporingen” in voormalig Nederlands-Indië. Rutte gaat nu verder en verlaat daarmee het officiële regeringsstandpunt sinds 1969 dat extreem geweld wel was voorgekomen, maar een uitzondering was.
Onder Indische Nederlanders wordt met teleurstelling gereageerd op de volgens sommigen nieuwe “dolksteek”. De groep heeft zwaar geleden tijdens de Bersiap, dat Maleis is voor “Wees paraat” of “Geef acht!”. Het is de strijdkreet van Indonesische (para)militaire organisaties en bendes, die vrijwel direct na de capitulatie van Japan dood en verderf zaaiden onder aanvankelijk met name niet-Indonesiërs in Nederlands-Indië. Het exacte aantal Nederlandse slachtoffers is tot op heden onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.000 vermisten. Het was tegen deze achtergrond dat de regering in 1947 besloot om het leger grootschalig in te zetten in Nederlands-Indië. In tegenstelling tot Nederland heeft Indonesië nooit kritisch gereflecteerd op de door haar onderdanen gepleegde misdaden jegens weerloze burgers. Tot op de dag van vandaag weigert Indonesië de gruwelijkheden te erkennen en daarvoor excuses aan te bieden.
Opvallend is dan ook dat alleen Geert Wilders (PVV) de excuses van Rutte “ongepast” noemt. “Waar zijn de excuses van Indonesische zijde voor hun geweld tegen Nederlanders en de Bersiap?” aldus Wilders op Twitter. Daarmee verwoordt hij het gevoel van veel Indië-veteranen en (Indische) Nederlanders. Wilders noemt het “veroordelen van Nederlandse militairen “geschiedvervalsing” en zegt dat we achter onze veteranen moeten staan. Ook veteranenorganisaties plaatsen vraagtekens bij de nieuwe excuses aan Indonesië. Voor Hans van Griensven van het Veteranen Platform (VP) komen de excuses bovendien wel erg snel. “Niet alle onderzoeksdelen zijn al uit of gelezen. Alleen de presentatie van het slotwerk is geweest en onmiddellijk is er een reactie om hier excuses voor aan te bieden hierover”. Tegenover NPO Radio 1 noemt Van Griensven de nieuwe excuses aan Indonesië “overdreven”.
Leuk bericht, ik heb het gedeeld met mijn vrienden.