Ondanks kritiek opnieuw prominente rol Indonesische ambassadeur bij Indiëherdenking

DEN HAAG (9 augustus 2023) – De Indonesische ambassadeur zal tijdens aankomende Nationale Indiëherdenking opnieuw een prominente rol krijgen, door direct na de krans van demissionair premier Mark Rutte een bloemstuk te leggen bij het Indisch Monument. Dat bevestigt Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945. De nieuwe rol voor de ambassadeur is voor veel Indische Nederlanders zeer kwetsend, omdat zij zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als de daaropvolgende Bersiap zwaar hebben geleden onder Indonesisch racisme én terreur.

De omstreden wijziging werd vorig jaar zonder overleg met slachtoffers en nabestaanden ook al door het bestuur doorgedrukt. Daar kwam veel kritiek op. De aanpassing vormt een nieuwe stap in het verder verindonesiseren van de Indiëherdenking. Daarmee gaat het bestuur onder leiding van voorzitter Thom de Graaf voorbij aan de gevoelens van veel slachtoffers en nabestaanden. Het is een publiek geheim dat Indische Nederlanders al langer grote moeite hebben met de aanwezigheid van de Indonesische ambassadeur op de Indiëherdenking, vooral omdat Indonesië haar rol bij de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende Bersiap tot op de dag van vandaag ontkent, bagatelliseert en vergoelijkt. Indonesische oorlogsmisdadigers worden tot op de dag van vandaag zelfs ieder jaar in Indonesië als helden geëerd. Een rondgang langs slachtoffers en nabestaanden leert dat de wijzigingen als “luguber” en “sadistisch” worden omschreven.

De aanpassing van de ooit Nederlandse herdenking lijkt vooral een tegemoetkoming aan een klein groepje radicale activisten, die al jaren onder wisselende noemers als onder andere Aliansi Merah Putih, De Grauwe Eeuw, #Geen4MeiVoorMij en het Dekolonisatie Netwerk Voormalig Nederlands-Indië de Indiëherdenking proberen te kapen. Drie jaar geleden werd het Indisch Monument nog daags voor de Nationale Indiëherdenking beklad met beledigende en racistische leuzen. De laffe aanslag zorgde voor een schokgolf binnen Indisch Nederland en de roep om het monument permanent te beveiligen. De organisatie van De Graaf keerde zich tegen die wens en weigerde ook aangifte te doen. Het is dan ook geen verrassing meer dat drie jaar later de eisen van de activisten doodleuk voor de tweede keer in de ceremonie zijn verankerd. Eerdere beloften van De Graaf, om onder geen beding te tornen aan de voor Indische Nederlanders heilige Indiëherdenking, blijken niets waard. 

Op 15 augustus herdenkt Nederland ieder jaar de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 en daarmee het einde van de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog in Azië werden (Indische) Nederlanders, onder het motto “Azië voor Aziaten”, vervolgd door Japan en samenspannende Indonesiërs. In totaal zouden er naar schatting 25.000 Nederlanders in de beruchte jappenkampen of anderszins in gevangenschap zijn omgekomen. Het aantal Buitenkampers dat de oorlog niet heeft overleefd is onbekend. Ook na de capitulatie van Japan zaaiden Indonesische (para-)militaire organisaties en bendes dood en verderf onder (Indische) Nederlanders vanwege hun Nederlandse en/of Europese afkomst. Ditmaal was het adagium “Indonesië voor Indonesiërs”. Het exacte aantal Nederlandse (burger)slachtoffers dat tijdens deze Bersiap door Indonesiërs is vermoord is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.000 vermisten. Ook Chinezen, Molukkers en andere groepen werden slachtoffer, al is onduidelijk hoeveel.