Partijgenoot Halsema (GL) & vermeende Che Guevara-aanhanger organisator herdenking waar burgemeester wél aanwezig is

AMSTERDAM (13 augustus 2023) – De Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking waar burgemeester Femke Halsema van Amsterdam deze week wel aanwezig zegt te zullen zijn blijkt georganiseerd door niemand minder dan Benjamin Caton, een partijgenoot van Halsema bij GroenLinks. Daarmee komt het plotselinge afzeggen door Halsema voor de Indiëherdenking in een nieuw licht te staan. En alsof dat niet genoeg is, blijkt Caton zelf ook niet onomstreden door zijn ogenschijnlijke adoratie voor de marxistische massamoordenaar Ernesto Che Guevara. Dat is opmerkelijk, omdat Halsema de Indiëherdenking zegt te boycotten vanwege de aanwezigheid van de dochter van Raymond Westerling, die zij verantwoordelijk houdt voor “massa-executies” van Indonesiërs”.

In een verklaring op Instagram vergoelijkte Halsema vorige week nog haar keuze om wel naar de omstreden Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking bij het Indië-Nederland monument, voorheen Van Heutsz-monument, te gaan. Volgens de burgemeester is de alternatieve Indonesië herdenking een “inclusieve herdenking waarbij de verschillende groepen niet tegenover elkaar staan, maar de gedeelde koloniale- en oorlogsgeschiedenis centraal staat”. In werkelijkheid staat de Indonesiëherdenking vooral in het teken van Indonesisch slachtofferschap, terwijl door Indonesiërs gepleegde oorlogsmisdaden worden vergoelijkt en gebagatelliseerd. Het is dan ook geen wonder dat de herdenking vooral de verbeten harde kern van antikoloniale activisten aantrekt, waaronder Bersiapontkenners. Dat de alternatieve herdenking nu ook georganiseerd blijkt door partijgenoot Caton plaatst nieuwe vraagtekens bij de keuze van Halsema, omdat zij daarmee de schijn van partijdigheid op zich laadt.

Caton zelf heeft ook een duidelijk profiel. Op de website van Likeminds, een organisatie die zichzelf omschrijft als “een grootstedelijke ontwikkelplek voor meerstemmige theatermakers uit verschillende disciplines”, is een foto van hem geplaatst, waarop hij, naast de leider van de actiegroep Kick Out Zwarte Piet, Jerry Afriyie, te zien is in een T-shirt met de beeltenis van de marxistische oorlogsmisdadiger en massamoordenaar Ernesto Che Guevara. De van oorsprong Argentijnse Che Guevara stond bekend als genadeloos tijdens zijn guerrillaperiode op Cuba. Volgens critici was hij tijdens die periode verantwoordelijk voor de executies van duizenden onschuldige burgers, die hij doodschoot zonder enige vorm van proces. Na de revolutie stopte Che Guevara niet, maar liet hij onder andere in de Cubaanse gevangenis La Cabana nog meer politieke gevangenen executeren. Uit zijn dagboekverslagen blijkt dat hij geen enkele moeite had met deze moorden, die hij zelf omschrijft als “noodzakelijk”. Dat Halsema juist een herdenking met deze antecedenten bezoekt is tegen de achtergrond van haar afzegging op z’n zachtst gezegd opvallend.

Vorige week maakte Halsema bekend op 15 augustus niet naar de Indiëherdenking op De Dam te zullen gaan, omdat Palmyra Westerling, de dochter van oud-KNIL-kapitein Westerling, daar spreekt. Volgens het programma zal Westerling daar pleitte voor eerherstel van haar vader. In een verklaring noemt Halsema dat “ongepast”. Zij beschouwt Westerling als een oorlogsmisdadiger, omdat hij zich tijdens de dekolonisatieperiode in voormalig Nederlands-Indië met zijn eigen ontwikkelde contraterreur, de Methode Westerling, schuldig zou hebben gemaakt aan onder andere “massa-executies van Indonesiërs”, zo schrijven meerdere media. Voor sommige directbetrokkenen is Westerling juist een held, omdat hij tijdens de Bersiap een niet gering aantal (Indische) Nederlanders, maar ook Chinezen, Molukkers en Indonesiërs uit handen van Indonesische oorlogsmisdadigers heeft gered. Het organiserend Indisch Platform 2.0 reageerde dan ook woedend op de afzegging van Halsema en plaatste direct vraagtekens bij het besluit van de burgemeester.

Volgens Platform-voorzitter Peggy Stein was Halsema bovendien al geruime tijd op de hoogte dat de dochter van Westerling zou spreken, maar stond de burgemeester, nadat aanvankelijk een wethouder vanuit de gemeente had toegezegd te komen, nadrukkelijk zelf op haar aanwezigheid. Daar dacht de burgemeester vorige week dus blijkbaar ineens anders over. De terugtrekking van Halsema oogstte naast begrijpelijke lof ook kritiek. Die kritiek kwam niet alleen van voorstanders van Westerling, maar bijvoorbeeld ook van cultureel antropoloog dr. Lizzy van Leeuwen. Volgens Van Leeuwen is de afzegging van Halsema “megahypocriet, omdat de Indonesische ambassadeur, ondanks kritiek, wél een prominente rol krijgt bij de Nationale Herdenking in Den Haag. De kritiek komt niet uit de lucht vallen. Het is een publiek geheim dat veel Indische Nederlanders begrijpelijkerwijs grote moeite hebben met de aanwezigheid van de Indonesische ambassadeur bij de Indiëherdenking, vooral omdat Indonesië haar rol bij de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende Bersiap tot op heden ontkent, bagatelliseert en vergoelijkt. Het land viert tot op de dag van vandaag zelfs haar oorlogsmisdadigers. 

Terwijl Halsema vanuit principiële overwegingen niet naar de Indiëherdenking zegt te komen, blijkt de burgermoeder eerder heel andere uitgangspunten te hanteren. De burgemeester was bijvoorbeeld gewoon aanwezig tijdens de afgelopen twee edities van de Nationale Dodenherdenking, terwijl de officiële tekst, over wie we tijdens de Dodenherdenking herdenken, is aangepast. Sinds twee jaar is de “koloniale oorlog in Indonesië” toegevoegd aan het memorandum en worden “alle Nederlandse en Indonesische slachtoffers” herdacht. Daar vallen ook Indonesiërs onder die vochten voor de toenmalige vijand, waaronder oorlogsmisdadigers. Dat was voor Halsema dus blijkbaar geen probleem, iets dat de burgemeester nu dus lijkt te onderstrepen door op 16 augustus wel gewoon naar een omstreden herdenking van een partijgenoot te gaan. Daarmee geeft Halsema het signaal af dat het ene slachtoffer meer waard is dan de andere en dus dat zij onvoldoende boven de partijen staat.

Update maandag 13 augustus 2023 om 22:01:
In een reactie ontkent de organisator van de Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking, Benjamin Caton, aanhanger van Che Guevara te zijn. De foto die op internet rondgaat, waarop Caton een T-shirt draagt met de beeltenis Che Guevara, zou hij slechts hebben gedragen voor een toneelstuk toen hij 18 jaar was. Dat toneelstuk ging overigens niet over Che Guevara of over het communisme. Ook ontkent Caton dat hij vooraf overleg heeft gevoerd met burgemeester Halsema over haar afzegging voor de Indiëherdenking op De Dam. “Ik heb achteraf wel gehoord en gelezen dat mensen uit verschillende gemeenschappen haar een persoonlijke brief hadden gestuurd. Dit hadden zij gedaan omdat zij de Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking een warm hart toedragen” aldus Caton.

* Federatie Indische Nederlanders (FIN) heeft burgemeester Halsema om een reactie gevraagd, maar zij heeft bij de publicatie van dit artikel (nog) niet gereageerd.