Liem: Bersiap was “extreem geweld over en weer”

DEN HAAG (6 september 2020) – De Bersiap was “extreem geweld over en weer tussen pro-Nederlandse bevolkingsgroepen en Indonesische onafhankelijkheidsstrijders”. Die bizarre stelling uit fotografe Suzanne Liem in dagblad Trouw.

Onder Indische Nederlanders wekt de uitspraak van Liem verbazing en ergernis, omdat het in meerdere opzichten een grove miskenning vormt van wat zich daadwerkelijk tijdens de Bersiap heeft afgespeeld. Gedurende de Bersiap zijn, volgens sommige schattingen, tienduizenden (Indische) Nederlanders vanwege hun Nederlandse en/of Europese afkomst, op gruwelijke wijze gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs. De wreedheden hadden een duidelijk etnische dimensie.

Het exacte aantal Nederlandse slachtoffers dat tijdens de Bersiap omkwam is onduidelijk. Schattingen variëren tussen minimaal 5.000 tot 30.000 doden en 15.000 vermisten. De slachtoffers waren hoofdzakelijk weerloze vrouwen en kinderen, omdat de mannen dikwijls nog in jappenkampen zaten. Volgens de internationaal toonaangevende historici William H. Frederick en Robert Cribb was de Bersiap een vorm van genocide.

Hans Moll, voorzitter van Federatie Indische Nederlanders (FIN), is geschokt door de opmerkingen van Liem. Vooral het feit dat zij de terreur van Indonesische milities en de reactie daarop van Nederlandse zijde afdoet als “extreem geweld over en weer” en dus gelijkwaardig, schiet bij hem in het verkeerde keelgat.

“Tijdens de Bersiap zaaide gewapende rampokkers en pemoeda’s dood en verderf onder Indische Nederlanders en andere etnische minderheden. Uit puur lijfsbehoud moesten zij zich verdedigen en soms mondde dat uit in wraakacties. Daarbij zijn onschuldigen gedood, maar nergens is geboekstaafd dat tijdens die wraakacties Indonesiërs zijn getjintjangd, levend begraven of verkracht zoals de Indonesische extremisten wel deden” aldus Moll.

Het idee dat de Bersiap zou zijn gepleegd door “Indonesische onafhankelijkheidsstrijders” noemt Moll een “politieke stellingname”. “Er waren in die tijd vooral gewapende bendes criminelen (rampokkers) en losgeslagen fanatieke, nationalistische jongeren (pemoeda’s) die zich aan wreedheden te buiten gingen. Met de suggestie dat het ‘vrijheidsstrijders’ waren vermomt Liem de wreedheden in een moreel rechtvaardig jasje. Dat is niet alleen een extreme versimpeling van een van de pijnlijkste periodes uit de Nederlandse geschiedenis, maar ook stuitend”.

Tags: Bersiap, Suzanne Liem.