ORAL HISTORY (5 februari 2020) – Tijdens de Tweede Wereldoorlog keerden delen van de Indonesische bevolking zich tegen (Indische) Nederlanders en andere etnische minderheden in voormalig Nederlands-Indië. Tegenover Federatie Indische Nederlanders (FIN) vertelt Hans de Kruijf hoe de lokale bevolking op Sumatra keelsnijdgebaren maakte toen hij en zijn familie werden afgevoerd richting de beruchte Jappenkampen.
Terwijl de Europese bevolking door de Japanse bezetter in vrachtwagens werd geladen grepen groepen Atjeeërs het moment aan voor een macaber afscheidsritueel. De boodschap was “Je kop gaat eraf” vertelt De Kruijf, die als 4-jarige samen met zijn moeder en broertje in een Jappenkampen terecht kwam, over de keelsnijdgebaren die hem en zijn familie ten deel vielen. Het vormde de eerste tekenen aan de wand van de gruwelijke Bersiap die na de capitulatie van Japan zou volgen.
Na de door de Japanners gewonnen slag in de Javazee konden zij vrijwel ongehinderd grote delen van Nederlands-Indië bezetten. Ruim 42.000 Europese militairen raakten tijdens de bezetting in krijgsgevangenschap. Ook burgers werden geïnterneerd. In de Buitengewesten werd kort na het begin van de bezetting de gehele Europese burgerbevolking opgesloten, waaronder de familie van De Kruijf. De mannen werden gescheiden van de vrouwen en in aparte kampen opgesloten. Ook bestonden er aparte jongenskampen.
Op 15 augustus 1945 maakte de tennō, nadat Amerika twee atoombommen had gegooid op de Hiroshima en Nagasaki, in een radiotoespraak de capitulatie van Japan bekend. Nederlands-Indië was daarmee bevrijd, maar voor veel Nederlanders betekende dit geen einde aan oorlog. Twee dagen later riep Soekarno namelijk de Republiek Indonesië uit en vanaf dat moment waren Nederlanders opnieuw vogelvrij op het voorheen Nederlands overzeese grondgebied.
De uiterst gewelddadige periode die volgde staat ook wel bekend als de Bersiap, dat Maleis is voor “Wees paraat” of “Geef acht!”. Gedurende de Bersiap zijn tienduizenden (Indische) Nederlanders op gruwelijke wijze gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs, vanwege hun Nederlandse c.q. Europese etniciteit. Het exacte aantal Nederlandse slachtoffers dat tijdens de Bersiap is gevallen is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.000 vermisten.
Dit verhaal is mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van VWS vanuit de subsidieregeling ‘Collectieve erkenning van Indisch en Moluks Nederland’ en onderdeel van het oral history-project van FIN, met als titel ‘Nederland in de Indische archipel. Getuigen aan het woord’. Lopende het project zal een selectie van het opgenomen beeldmateriaal online beschikbaar worden gesteld. Alle individuele verhalen zullen uiteindelijk worden samengebundeld tot een documentaire. Indien u ook aan dit project wilt deelnemen kunt u zich hier aanmelden.
Tijdens #WOII keerde een deel van de Indonesiërs zich tegen (Indische) Nederlanders. Hans de Kruijf vertelt hoe lokale bevolking keelsnijdgebaren maakte toen hij en zijn familie werden afgevoerd richting #Jappenkampen https://t.co/uYPd5dat33 pic.twitter.com/fjZUSnRWc0
— Federatie Indische Nederlanders (@FederatieIndo) February 5, 2020
Tags: Tweede Wereldoorlog, Bersiap, Hans de Kruijf.