DEN HAAG (15 augustus 2024) – Het is vandaag precies 79 jaar geleden dat er een einde kwam aan de Japanse bezetting van voormalig Nederlands-Indië. Nederland herdenkt daarom vandaag de capitulatie van Japan, de slachtoffers van Japanse bezetting en het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Nationale Indiëherdenking vindt plaats bij het Indisch Monument in Den Haag en is vanaf 19.00u live te volgen via NPO1. De herdenking zal onder andere worden bijgewoond door premier Dick Schoof en de uitgesproken pro-Indische Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV); voor beiden de eerste keer sinds zij hun huidige functie bekleden.
Programma
Net als de afgelopen edities vindt ook deze herdenking plaats in de avond in plaats van de gebruikelijke middag. De herdenking wordt bijgewoond door diverse hoogwaardigheidsbekleders, waaronder minister-president Dick Schoof, de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Vicky Maeijer (PVV), Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) en de voorzitter van Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945, Thom de Graaf. Hoofdspreker dit jaar is schrijfster Yvonne Keuls. Zij zal samen met haar kleindochter Babiche een toespraak houden. Verder zijn er onder meer bijdragen van burgemeester Jan van Zanen, zangeres Lisa Noya, schrijver en muzikant Robin Block, singer-songwriter Ruben Annink, zangeres Yosina Roemajauw en scholier Kyra van Aerssen van het VCL.
Indonesische ambassadeur
Voor het derde jaar op rij zal de Indonesische ambassadeur tijdens de officiële ceremonie een prominente rol innemen, door direct na de krans van premier Dick Schoof en beide Kamervoorzitters een bloemstuk te leggen bij het Indisch Monument. De nieuwe rol is voor veel Indische Nederlanders zeer kwetsend, omdat zij zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als de daaropvolgende Bersiap zwaar hebben geleden onder Indonesisch geweld. Het is al langer een publiek geheim dat veel Indische Nederlanders daarom grote moeite hebben met de aanwezigheid van de ambassadeur, te meer nu Indonesië tot op heden haar rol bij de Tweede Wereldoorlog en de Bersiap ontkent, bagatelliseert en vergoelijkt. Het land viert tot op de dag van vandaag zelfs haar oorlogsmisdadigers. De rol van de ambassadeur is deze editie overigens wel iets minder prominent dan de afgelopen twee jaar. De ambassadeur legt nu niet direct een krans na die van de premier.
Capitulatie Japan
De Nationale Indiëherdenking vindt ieder jaar plaats op 15 augustus. Het is de dag waarop Japan in 1945 capituleert, pas nadat de Amerikanen atoombommen gooien op achtereenvolgens Hiroshima en Nagasaki én de Sovjet-Unie Japan de oorlog verklaart. Daarmee komt officieel een einde aan de bezetting van Nederlands-Indië en Tweede Wereldoorlog. In totaal komen er tijdens de oorlog in Azië, zowel binnen als buiten de jappenkampen, zeker 25.000 (Indische) Nederlanders in gevangenschap om het leven. (Krijgs)gevangenen worden ingezet als dwangarbeiders, bijvoorbeeld aan de beruchte Dodenspoorwegen, of in (oorlogs)fabrieken en mijnen diep in Japan, maar ook als zogenaamde Troostmeisjes. Hoeveel doden er onder de Buitenkampers vallen is onduidelijk. Ook het aantal doden onder de inheemse bevolking is onbekend.
Bersiap
Voor veel Nederlanders betekent 15 augustus 1945 geen einde van oorlog, want niet kort daarna breekt de Bersiap aan, dat Maleis is voor “Wees paraat” of “Geef acht!”. Het is de strijdkreet van Indonesische (para)militaire organisaties en bendes, die vrijwel direct na de capitulatie dood en verderf zaaien onder met name niet-Indonesiërs in voormalig Nederlands-Indië. Het exacte aantal Nederlandse (burger)slachtoffers dat tijdens de Bersiap valt is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.0 00 vermisten. Ook Chinezen, Molukkers en andere groepen worden slachtoffer, al is onduidelijk hoeveel. Het geweld tegen én de moordpartijen op de burgerbevolking stoppen niet na 1946, maar gaan door tot eind jaren 40. Medio 1947 is er opnieuw sprake van een explosie van geweld, die ook wel wordt aangeduid als de Tweede Bersiap.
