DEN HAAG (17 februari 2022) – Zojuist zijn de resultaten van het grote Indië-onderzoek gepresenteerd. Volgens de onderzoekers zou Nederland structureel extreem geweld hebben gebruikt in voormalig Nederlands-Indië, terwijl Den Haag wegkeek. Hans Moll, voorzitter van Federatie Indische Nederlanders (FIN), is zeer kritisch. De presentatie bevestigt volgens Moll de eenzijdigheid van het onderzoek.
“Het onderzoek richt zich op Nederlands (extreem) geweld en heeft dit geweld uitvergroot. Het Indonesische extreme geweld, zoals het geweld tijdens de Bersiap, is met een deelonderzoek afgedaan. De resultaten zijn daarmee onvolledig en scheppen een onjuist beeld van de dekolonisatieperiode in voormalig Nederlands-Indië” zegt Moll. Hij pleit nu voor een onafhankelijk onderzoek naar het Indonesisch geweld. Dat het onderzoek nu inderdaad eenzijdig blijkt komt niet als een verrassing. Een brochure en de eerdere uitgelekte titel van het rapport wezen al die kant uit. Drie weken geleden leek het NIOD de eenzijdigheid aan de Telegraaf ook te erkennen, al stelde het instituut later dat de krant “nogal selectief [zou hebben, red.] geput uit de antwoorden die wij officieel hebben afgegeven”. Dat de beruchte én voor (Indische) Nederlanders kritieke Bersiap-periode met een deelonderzoek zou worden afgedaan was wel al langer bekend.
Het nu gepubliceerde rapport is dan ook koren op de molen van critici. Vanaf de start van het onderzoek zijn er al grote bezwaren tegen onder andere de bevooroordeelde houding ten opzichte van de Bersiap en – in het verlengde daarvan – het betrekken van Bersiap-ontkenners bij het onderzoek. Ook het relatief geringe aantal onderzoekers dat op deze episode is gezet wekt argwaan. De ongerustheid nam toe toen de onderzoekers in een verklaring aankondigden dat men de Bersiap zou gaan “herconceptualiseren”. Volgens de onderzoekers had die herconceptualisering echter “niet tot doel ‘het Nederlandse leed te bagatelliseren’, zoals sommigen vrezen”. Die stelling was eigenlijk altijd al ongeloofwaardig, want van meet af aan is de Bersiap op de website van het onderzoek weggezet als een periode waarover “veel onduidelijkheden en mythes” bestaan.
Halverwege het onderzoek kreeg de eenzijdige opzet steeds meer vorm, iets dat treffend werd geïllustreerd tijdens een congres waarop een selectie van eerste resultaten werd gepresenteerd. Daarbij passeerde ook een deelonderzoek de revue over seksueel geweld tijdens de dekolonisatieperiode. Tot grote verbazing van Indië-veteranen en Indische Nederlanders was dat onderzoek uitsluitend gericht op seksueel geweld gepleegd door Nederlandse militairen, terwijl het kenmerkende seksuele geweld van Indonesiërs tijdens de Bersiap volledig buiten beschouwing was gelaten. Vooral (Indisch) Nederlandse vrouwen waren slachtoffer van dit geweld, waarbij steevast hun borsten door Indonesiërs werden afgesneden en hun genitaliën met bamboestokken werden doorgeboord. Volgens de verantwoordelijke onderzoekster behoorde dit geweld echter niet tot haar onderzoeksopdracht.
Het Indië-onderzoek kampt mede daardoor van meet af aan met het verwijt dat het onderzoek eenzijdig en partijdig is opgezet. De scepsis is verder aangewakkerd doordat ook individuele onderzoekers met regelmaat de controverse zoeken. Zo pleitte Anne-Lot Hoek voor het vernoemen van straten en pleinen naar Soekarno, terwijl de uitgesproken pro-Indonesische Remco Raben juist opriep om Nederlandse standbeelden te verwijderen. Ook de bizarre bewering van Rémy Limpach, dat “racisme in het DNA van KNIL-officieren” zou zitten, sorteerde woedende reacties. De kritiek zwol verder aan toen bleek dat Fridus Steijlen auctor intellectualis was van het eenzijdige frame van de “anti-Nederlandse propagandafilm” De Oost. Het vertrouwen belandde recent op een dieptepunt toen Raben het bizarre pleidooi van de Indonesische Bersiap-ontkenner Bonnie Triyana publiekelijk omarmde, om de historische term Bersiap te schrappen.
Volg de laatste ontwikkelingen via ons liveblog.
Update donderdag 17 februari 2022 13:00u:
Veteranenorganisaties reageren onthutst op de resultaten van het “onevenwichtige” Indië-onderzoek, die zojuist zijn gepresenteerd. Het Veteranen Platform (VP) verwijt de onderzoekers een “eenzijdige focus op het Nederlandse geweld en veel sympathie voor het Indonesische perspectief”. Ook het Nederlandse Veteranen Instituut (NLVi) zegt geschrokken te zijn over de “weinig genuanceerde conclusies”, waardoor veteranen “collectief in het verdachtenbankje worden geplaatst”.
Update donderdag 17 februari 2022 14:58u:
Premier Rutte biedt naar aanleiding van de resultaten van het eenzijdige Indië-onderzoek “diepe excuses” aan aan de bevolking van Indonesië. Onder Indische Nederlanders, een groep die zwaar heeft geleden onder Indonesische terreur, wordt met ongeloof gereageerd op de nieuwe excuses.
Update vrijdag 18 februari 2022 12:00u:
Diverse politieke partijen hebben inmiddels gereageerd op de onderzoeksresultaten en de excuses die Rutte namens Nederland (opnieuw) heeft aangeboden aan Indonesië. Opvallend is dat alleen Geert Wilders (PVV) de excuses van Rutte “ongepast” noemt. “Waar zijn de excuses van Indonesische zijde voor hun geweld tegen Nederlanders en de Bersiap?” aldus Wilders. Daarmee verwoordt hij het gevoel van veel Indië-veteranen en (Indische) Nederlanders. Wilders noemt het “veroordelen van Nederlandse militairen “geschiedvervalsing”. “We moeten achter onze veteranen staan” schrijft Wilders op Twitter.
Update dinsdag 22 februari 2022 16:00u:
Er komt een debat in de Tweede Kamer over de resultaten van het Indië-onderzoek. Corinne Ellemeet (GroenLinks) had daartoe vandaag tijdens de regeling van werkzaamheden om gevraagd. Ellemeet kreeg voldoende steun uit de Kamer. Ook Wybren van Haga (BVNL) steunt een debat, maar liet daarbij gelijk weten dat “de negatieve stigmatisering van Nederlandse militairen moet stoppen” Wanneer het debat zal plaatsvinden is nog onduidelijk.
Tags: Indië-onderzoek.
Dit zaakje stinkt. Over corona heeft deze man een half jaar nodig. Bij dit zeer complexe dossier komt meneer de president een uur later al met excuses aanzetten. Doorgestoken kaart als je het mij vraagt
Ronduit bespottelijk dat Rutte excuses aanbied aan Indonesië. Wat een huichelaar
Een mes in de rug van ons Indische Nederlanders
De hamvraag is: wie heeft deze bevooroordeelde en vooringenomen onderzoekers aangeduid? Wie is politiek verantwoordelijk voor een dergelijk geblunder dat (1) Nederland als dusdanig volkomen culpabiliseert en de veteranen en hun nakomelingen schandaliseert (2) de misdaden en wandaden die de Nederlandse Indiërs moesten ondergaan bagatelliseert en (3) de nationalistische Indonesische daders tot koorknaapjes maakt en van elke blaam zuivert. Het lijkt wel vanuit een kleutervisie geschreven met een onvermogen tot nuancering, onderzoekers onwaardig. Dit komt alles klaar en duidelijk vanuit linkse Woke-hoek. Waar blijven de centrum- en rechtse partijen om dit aan de kaak te stellen en in te grijpen?